Lees je wereldliteratuur en zo ja, uit welke landen? Voel je je net zo beperkt door de beschikbaarheid van vertaalde werken als ik? En gemanipuleerd?
Als ik veel reis, lees ik boeken over het land dat ik bezoek. En wanneer ik minder reis (laten we dit het coronajaar noemen) heb ik geen focus. Toch neig ik ook dan meer naar boeken die zich afspelen in landen in Azië en Noord-Europa: landen die ik veel bezoek.
Voorkeur of toeval?
Het gevolg hiervan is dat ik enorme blinde vlekken heb. Dit geldt vooral voor wereldliteratuur uit landen die ik nog nooit heb bezocht. Voor deze landen voel ik niet de anticiperende opwinding die me zoveel mogelijk laat lezen om de cultuur te leren kennen, zodat ik gewoontes of plaatsen kan herkennen tijdens het reizen. Het kan ook zijn dat mijn voorkeur juist tot uiting komt zowel in de reizen die ik maak als in de boeken die ik lees. Kan ik ermee leven dat ik meer over bepaalde landen en culturen lees dan over andere?
Ondanks mijn voorkeursbehandeling, heb ik in het afgelopen jaar boeken gelezen uit de meeste continenten/gebieden:
- Afrika: de Alchemist van Paulo Coelho en de non-fictie boeken ‘Chief Ouwe Dibbes’ en het verhaal van Elon Musk van Ashlee Vance spelen zich deels af in Afrika. Als ik alle boeken die zich afspelen in Afrika op deze manier kan opsommen, dan zijn het er zeker niet veel (genoeg?) geweest.
- Azië: veel boeken, kijk maar naar mijn Koreaanse, Japanse, Hong Kong en Maleisische boekenlijsten.
- Europa: veel boeken, ik heb ook een Finse boekenlijst gemaakt.
- Midden-Amerika: geen
- Midden-Oosten: een boek van Kader Abdolah en enkele boeken van Kahlil Gibran.
- Noord-Amerika: A Witchly Influence van Stephanie Grey en vele anderen waar ik geen recensie over heb geschreven.
- Oceanië: Jongen verslindt heelal door Trent Dalton. Maar laat ik niet te vroeg juichen, dit is de enige.
- Zuid-Amerika: geen
- Heelal: De blote zon van Isaac Asimov aka “corona-achtige isolatie in de ruimte”, en ik heb zelfs een Heelal boekenlijst (Engelstalig) gemaakt.
Ken jij goede boeken die zich afspelen in mijn grote blinde vlekken Midden- en Zuid-Amerika?
Beschikbaarheid van vertalingen
Ik voel me soms beperkt door de beschikbaarheid van vertalingen. Er is zoveel om uit te kiezen, en toch zijn er een aantal geweldige boeken weggelaten. Iemand anders maakt de selectie voor mij, beslist wat er vertaald wordt, en dus wat ik kan lezen. Ik heb het gevoel dat ik de parels mis die niet gekozen worden. Dat gevoel werd sterker toen ik over de bibliotheek van afgewezen boeken las in The Mystery of Henri Pick.
Maar boeken van Nederlandse, Engelse of Duitse origine liggen volledig binnen mijn bereik en hetzelfde geldt in mindere mate voor Frans en Spaans. Dit zijn de talen die ik kan lezen, sommige makkelijker dan andere. Ik tel de talen niet mee die ik kan begrijpen door veel woorden in een woordenboek op te zoeken; dat is meer vertalen dan lezen. Als zulke boeken ooit vertaald worden, zal het vertaalde werk waarschijnlijk eerder worden gepubliceerd dan dat ik tijd vind om het hele boek te vertaal-lezen (dit gebeurde met Seven Years of Darkness!). Ik kan in de loop van mijn leven nieuwe talen leren lezen, maar ik zal ze niet allemaal kunnen leren.
Het juiste boek vinden
Hoe vind je het juiste boek tussen alle beschikbare boeken? Kijk je naar bestsellerlijsten, aanbevelingen van anderen of boeken die je niet kunt ontwijken omdat ze fantastisch vermarkt worden? Ik hoop dat ik niet de enige ben die bewust de vijfsterrenbeoordelingen met animaties in de Goodreads reviews voor YA-boeken negeert. Sommige genres krijgen gewoon geen nuttige beoordelingen. Het is een beetje beter voor wereldliteratuur; daar kun je soms tenminste naar de argumenten kijken om de negatieve en positieve recensies tegen elkaar af te wegen.
Wat betreft de beschikbaarheid gebeurt hier hetzelfde als bij de selectie van boeken voor vertaling: iemand anders kiest welk boek gepromoot wordt en het beste marketingteam wint. Nadat je meer boeken van dezelfde auteur hebt gelezen, kun je een meer evenwichtige keuze maken zonder te vertrouwen op de mening van anderen. Maar hoe en waarom heb je die auteur in de eerste plaats gevonden?
Heeft de auteur een interessante persoonlijkheid en een actief social media-account? Maakt deze auteur vaak gebruik van de aandacht die hij of zij krijgt om zijn of haar visie op politiek of maatschappelijke discussies te zenden? Meer dan dat hij of zij over boeken praat? Zoiets kan me echt irriteren, vooral als ik het niet 100% eens ben met het standpunt. Ik neem het ze echter niet kwalijk: ik zal hun boeken nog wel lezen, maar ze waarschijnlijk ontvolgen op social media.
Een minder gestuurde manier om auteurs te vinden zou zijn om alle persberichten van alle uitgevers te lezen: de beste omslagtekst en het beste omslagontwerp sturen dan je leesvoorkeuren. Dan zou je alleen de niet uitgegeven boeken missen. En hoe blijf je op de hoogte van de vele indieboeken die elk jaar verschijnen?
Wat is de rol van je persoonlijke interesse? Als al het andere gelijk is, dan zou dat doorslaggevend zijn. Tenzij je buiten je comfortzone wilt lezen. Hoeveel boeken overweeg je omdat iedereen verondersteld wordt ze te hebben gelezen? Ik ben schuldig aan het lezen van boeken die populair zijn omdat ik wil weten waar iedereen over praat. Slechts een heel klein percentage van deze boeken roept dit speciale ‘wow’-gevoel in mij op. Het zijn vaak de vrij spontaan gekozen boeken die een plekje in mijn geheugen weten te veroveren. Dit zijn de vijf sterren (en soms vier sterren) boeken die ik met je wil delen op mijn blog: de boeken die me inspireren.
Het boek dat me het meest inspireerde (en betoverde) in 2020? Winter in Sokcho van Elisa Shua Dusapin. Eeuwigheid versus tijdelijkheid.
Maar het jaar is nog niet voorbij. Ik kan meer boeken selecteren om te lezen uit de voorselectie die anderen zo vriendelijk zijn geweest voor mij te maken.
Vrije wil of manipulatie
Dan rest mij nog deze vraag:
Van alle boeken die ik lees, hoeveel heb ik gelezen als gevolg van mijn vrije wil?
Hoe denk jij hierover?
