Mijn ontelbare identiteiten van Sinan Çankaya is een heel persoonlijk verhaal over identiteit: wie ben je en in welke situaties ben je dat?
Locatie: voornamelijk Nijmegen en Amsterdam
Mijn ontelbare identiteiten synopsis
‘Wat willen jullie dat ik zeg?’ vraagt Sinan Çankaya als hij wordt uitgenodigd om te spreken op het veertigjarige jubileum van zijn oude middelbare school. De uitnodiging creëert een opening waar vergeten herinneringen uit zijn jeugd en middelbareschooltijd zich doorheen wurmen. Zo denkt Çankaya terug aan zijn voormalige geschiedenisleraar Nico Konst, ooit de tweede man van de extreemrechtse Centrumpartij.
Zonder zichzelf te sparen beschrijft Çankaya in Mijn ontelbare identiteiten hoe moeilijk hij het vindt om een eigen verhaal te vertellen tegen de achtergrond van de debatten over integratie, cultuur en racisme. Steeds laveert hij tussen wortelen en willen vluchten, tussen ‘wij’ en ‘zij’, tussen straat en school, tussen een erbij en er niet bij horen, tussen ongebreideld individualisme en een soms beklemmend collectivisme. Op de dag van de jubileumviering, waar hij zijn oude geschiedenisleraar Nico Konst weer onder ogen moet komen, vertelt hij zijn verhaal.
Mijn ontelbare identiteiten is een bespiegeling op de veranderde omgang met de ‘de Ander’ in Nederland. Het is een indringend verhaal over opgroeien in Nederland als kind van migranten. Reflecterend op loyaliteit, ontheemding en vooral de zoektocht naar een thuis keert Çankaya zich tegen vastomlijnde identiteiten en weigert hij om een verhaal binnen de grenzen van zijn eigen lichaam te vertellen.
Recensie
Als je aan zoveel verwachtingen van zoveel mensen moet voldoen, welke vrijheid heb je dan nog? Identiteiten ontstaan uit ontmoetingen met anderen, ze zijn niet van jezelf. Ze kunnen je zo sterk een hoek in dwingen dat je die rol met blinde passie gaat vertolken.
Identiteitspolitiek
Veel mensen in Nederland hebben het gevoel dat ze ongewenst zijn, dat ze hier maar tijdelijk zijn. Het helpt niet dat ze vaak gevraagd worden waar ze vandaan komen en minstens net zo vaak ‘ga terug naar je eigen land’ te horen krijgen. Ze horen nergens thuis, maar hunkeren ernaar om ergens bij te horen. Sinan Çankaya beschrijft dat Nederland zichzelf een tolerant zelfbeeld aanmeet, maar dat de werkelijkheid anders is: het is een werkelijkheid met alledaags racisme, mediageweld en politieke koehandelaars.
Hij vertelt hoe hij verantwoordelijk wordt gehouden voor alle kwesties over Turken en Turkije. Eerst was hij Turk en na 9/11 werd hij vooral gezien als moslim, ongeacht of hij dat wel was. In Mijn ontelbare identiteiten deelt hij waar hij allemaal mee te maken krijgt als gevolg van wat er in de wereld speelt.
Tijdens het lezen van dit boek besef je pas goed hoeveel vooroordelen er door je hoofd gaan voordat je het doorhebt. De auteur zelf is hier ook niet ongevoelig voor. Hij schreef een kritisch boek, dat over identiteit in de brede zin gaat. Niet alleen afkomst, uiterlijk en religie komen aan bod, ook sociale standen en de wijk waarin je opgroeit passeren de revue.
Waar sta jij?
Wie mag hier een mening over hebben? Wiens mening is objectief genoeg?
Je identiteit verschuift constant en wordt bepaald door de situatie op dat moment. De identiteiten die je opgelegd krijgt kunnen je nooit helemaal vastgrijpen of verankeren. Ook als je je onbegrepen waant, kun je een einde maken aan je zelfopgelegde ballingschap. Jouw wereldbeeld is niet gelijk aan die van de wereld.
Mijn ontelbare identiteiten dwingt je als lezer een bepaalde hoek in: het is wij of zij, het neutrale midden lijkt niet te bestaan. De auteur schrijft het boek vanuit zijn eigen oogpunt. Het verhaal lijkt af en toe een opsomming van negatieve ervaringen met tussendoor verrassingen wanneer iets onverwacht toch positief bedoeld is en de vooroordelen niet waar bleken. Je vraagt je af of hij ook positieve ervaringen heeft die voor de kracht van het verhaal zijn weggelaten of dat zijn leven alleen bestaat uit een aaneenschakeling van negatieve ervaringen.
Uit de sarcastische toon van veel gedachten en opmerkingen blijkt de frustratie. Bijvoorbeeld wanneer hij Nijmegen exotisch noemt omdat het dicht bij de Duitse grens ligt na een opmerking over zijn Turks zijn en dat hij daardoor misschien niet objectief zou zijn. Of hoe zijn ervaringen door anderen weggewuifd worden als exotisch. De auteur heeft een prettige schrijfstijl, maar de toon van het boek kan ik beter hebben in de eerste helft. Sommige voorbeelden en opmerkingen worden veelvuldig herhaald en dat gaat een beetje tegenstaan.
Mijn ontelbare identiteiten geeft een heel waardevol inzicht waar iedereen wat van kan leren. Met meer wederzijds begrip kunnen werkelijk goedbedoelde opmerkingen en handelingen dat weer worden en worden vooroordelen naar de achtergrond verdrongen.
Geïnteresseerd?
Boekgegevens
Titel: Mijn ontelbare identiteiten
Auteur: Sinan Çankaya
Taal: Nederlands
Uitgever: De Bezige Bij
Pagina’s: 208
ISBN (13): 9789403184005
Publicatiedatum: 28 mei 2020
Over de auteur
Sinan Çankaya (1982) is cultureel antropoloog en schrijver. Hij is gepromoveerd op een onderzoek naar diversiteit binnen de politieorganisatie (Buiten veiliger dan binnen, 2011). Daarna deed hij onderzoek naar etnisch profileren ( De controle van marsmannetjes en ander schorriemorrie, 2012). Ook schreef hij maandelijks voor De Correspondent. Momenteel werkt Çankaya als universitair docent aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Mijn ontelbare identiteiten is een van de boeken die ik als jurylid van de Hebban Debuutprijs 2021 heb gelezen.
