In Sayaka Murata’s Earthlings gaan de onderdanige, de heks en de rebel allemaal op hun eigen manier om met de verwachtingen van de maatschappij. Een mix van humor, fantasie en overleven bovenop alles wat er mis is met de maatschappij.
Inmiddels is de Nederlandse vertaling, Aardbewoners, ook verschenen.
Earthlings synopsis
Natsuki isn’t like the other girls. She has a wand and a transformation mirror. She might be a witch, or an alien from another planet. Together with her cousin Yuu, Natsuki spends her summers in the wild mountains of Nagano, dreaming of other worlds. When a terrible sequence of events threatens to part the two children forever, they make a promise: survive, no matter what. Now Natsuki is grown. She lives a quiet life with her asexual husband, surviving as best she can by pretending to be normal. But the demands of Natsuki’s family are increasing, her friends wonder why she’s still not pregnant, and dark shadows from Natsuki’s childhood are pursuing her. Fleeing the suburbs for the mountains of her childhood, Natsuki prepares herself with a reunion with Yuu. Will he still remember their promise? And will he help her keep it?
Recensie
Earthlings begint als een verhaal over twee kinderen met een wilde verbeelding die de zomer zoals elk jaar met de hele familie in de bergen doorbrengen. Yuu en Natsuki beloven elkaar: “Survive, whatever it takes”. Deze zin lijkt op het eerste gezicht onschuldig, maar krijgt een hele nieuwe betekenis naarmate het verhaal vordert. Yuu gaat mee in alles wat Natsuki suggereert, terwijl Natsuki zich in haar fantasieën verbergt. Zonder de steun van haar familie kan ze zich niet verdedigen tegen het misbruik waarmee ze te maken krijgt.
Ze heeft het gevoel dat ze hoe dan ook moet overleven, zoals het een echte Earthling en volwaardig lid van de babyfabriek betaamt. Japanse auteurs vergelijken hun maatschappij graag met een fabriek (denk aan Hiroko Oyamada’s The Factory). De druk om aan de verwachtingen van de samenleving te voldoen is een centraal thema in Earthlings. Hoe ontsnap je aan de maatschappij en het waakzame oog van familie en vrienden? Door terug te gaan naar de basis…
Voor de zekerheid een waarschuwing: Earthlings bevat grafische beschrijvingen van seksueel misbruik en jonge kinderen die seks onderzoeken en gaat ook discussies over incest en seks zonder toestemming niet uit de weg. Dingen die daadwerkelijk in de maatschappij gebeuren, maar die vaak niet als een acceptabel onderwerp in fictie worden beschouwd. Als je dat soort scènes niet wilt tegenkomen, dan moet je dit boek niet lezen.
Door middel van deze scènes bespreekt Sayaka Murata indirect serieuze kwesties in de samenleving; kwesties waar velen een oogje op dichtknijpen omdat ze zich niet kunnen voorstellen dat iemand zoiets zou doen. Toyama, de man van Natsuki, komt over als een karikatuur wanneer hij zijn mond opendoet. Op een gegeven moment liet Toyama’s commentaar me hardop lachen voordat ik de paragraaf herlas en me opnieuw realiseerde dat wat hij zei geen normale opmerking is. De absurditeit kan niet verhullen dat hij geen morele/ethische grenzen heeft: zolang het maar het tegenovergestelde is van waar de maatschappij voor staat voelt het goed voor hem. Hij is de rebel, en net als de anderen voelt hij zich vervreemd van de maatschappij; een alien.
Het mooiste vind ik de scènes waarin Natsuki haar innerlijke heks kanaliseert om met haar problemen om te gaan (magisch realisme!) – wat totaal het tegenovergestelde is van Yuu’s onderdanige manier van omgaan met zijn problemen – en ik denk dat dit boek een sprookje of fabel had kunnen zijn als het onderwerp anders was geweest. Wat ik minder waardeer is de constante vergelijking van de maatschappij met de Factory in zowel de gedachten van de personages als de dialogen. Het had iets minder gekund.
Halverwege het boek neemt het verhaal een interessante wending. Ik had dit van tevoren niet verwacht, dus ik was aangenaam verrast en ik vroeg me steeds meer af waar de personages me vervolgens naartoe zouden leiden. De synopsis geeft niet weg wat voor boek je gaat lezen.
Ik heb echt genoten van deze roman en de rijke fantasieën, de onderhoudende dialogen en de verknipte personages spelen daarin een grote rol. Tegelijkertijd was ik me voortdurend bewust van de ernst van wat de hoofdpersonen meemaakten. Sayaka Murata slaagt erin om een zwaar onderwerp op een lichte manier te bespreken zonder dat het minder serieus aanvoelt. Ondanks het onderwerp is het boek gemakkelijk te lezen. Vergeleken met Murata’s eerdere roman Buurtsupermens, heeft Earthlings meer pit en emotie.
Vertaald uit het Japans door Ginny Tapley Takemori.
Geïnteresseerd?
Veel dank aan Grove Atlantic en NetGalley voor een digitale ARC van deze roman in ruil voor een eerlijke recensie!
